Nhân sinh quan thay đổi tùy thời, tùy người

"Nhân sinh quan khác với mục đích ở đời, nó rộng hơn, nó là quan niệm của ta về đời người, nó định mục đích và hành động của ta. Nó tùy thuộc theo cá tính mỗi người, mà cá tính lại tùy thuộc thể chất, sự giáo dục và hoàn cảnh xã hội. Chẳng hạn một người huyết chất (tempe'ramentsanguin), nhiều huyết da hồng hào và nóng, ăn nhiều ngủ nhiều, rất hoạt động, dễ cảm, thường cho đời là một cuộc chiến đấu, thích nhân sinh quan của Nietzche; một người lâm ba chất (tempe'ramentymphatique), da mát bắp thịt nhão, ít hoạt động, dễ thích đạo nhàn, cho sự đời chỉ như phù vân, không có gì quan trọng, day tay mắm miệng để cải tạo xã hội chỉ là uổng công. Một gia đình văn học dạy con cái tôn trọng cái Thiện, cái Mỹ thì nhân sinh quan cũng trẻ cũng dễ hướng theo cái Thiện, cái Mỹ. Trái lại trong gia đình kinh doanh thì trẻ dễ có quan niệm ganh đua, thực tế, cho ở đời hễ phú quý là thành công. Trải qua một cuộc biến thiên, chịu nhiều thất bại, nhân sinh quan của người ta cũng có thể thay đổi: từ hăng hái chiến đấu thành ra thản nhiên, cầu an; hoặc ngược lại. Nhân sinh quan có thể thay đổi ít hay nhiều tùy tuổi tác nữa: các cụ ta hồi xưa, lúc khí huyết còn cương cường, thì đa số theo chủ trương của nhà Nho, rán thực hiện được đạo cổ nhân, gây trật tự trong gia đình và xã hội, nhưng rồi về già dễ nhiễm sinh quan của đạo Lão, có khi của đạo Phật nữa. Ở nước ta trường hợp điển hình là Nguyễn Công Trứ.
Khi còn là một thư sinh thì:
...
Đã mang tiếng ở trong trời đất,
Phải có danh gì với núi sông.
Trong cuộc trần ai, ai dễ biết,
Rồi ra mới rõ mặt anh hùng.

Rồi về già thì:
Ôi! Nhất sinh là thế đấy, như bóng đèn, như mây nổi,
Như gió thổi, như chiêm bao...
Ba mươi năm hưởng thụ biết chừng nào,
Vừa tỉnh giấc nồi kê chưa chín.

Người có biết ta hay thì chớ,
Chẳng biết ta, ta vẫn là ta.
Linh khâm bảo hợp thái hòa,
Sạch không trần lụy ấy là thần tiên.

Vậy nhân sinh quan có hai tính cách:
- Nó thay đổi tùy từng người,
- Ở mỗi người, nó có thể thay đổi tùy từng thời, vì nó là kết quả của cá tính, học hỏi, kinh nghiệm của ta.

Do lẽ nó thay đổi tùy từng người - nói đúng hơn, là nó lần lần tạo thành, mỗi tuổi một chút - nên ở trên đã nói, khi mới vào đời chúng ta chưa có một nhân sinh quan rõ rệt thì cũng là chuyện bình thường. Cái nhân sinh quan của người khác mà hồi ta đọc ở trong sách và nhận là đúng, chưa chắc đã phải là nhân sinh quan của ta. Muốn cho nó thành nhân sinh quan của ta thì phải đợi khi ta đã sống, đã từng trải ít nhiều để có thể thấy rằng nó đúng với quan niệm của ta về đời sống. Tôi nghĩ rằng sớm lắm cũng phải ba chục tuổi trở lên, nghĩa là ít nhất cũng phải từng trải việc đời được độ mươi năm thì mới có thể nói là có một nhân sinh quan được."

Nguồn: Tương lai trong tay ta - NGUYỄN HIẾN LÊ.

Bé lên 100 !
Lúc 0 tuổi hạnh phúc khi được chào đời
Lúc 1 tuổi sung sướng khi bú tí mẹ
Lúc 10 tuổi hạnh phúc là có GirlFriend
Lúc 15 tuổi hạnh phúc khi có lứa đôi
Lúc 20 tuổi hạnh phúc khi có Firt Kiss
Lúc 30 tuổi hạnh phúc làm sao khi có vợ và cả 2 nháy con
Lúc 40 tuổi hạnh phúc khi lắm tiền
Lúc 50 tuổi hạnh phúc khi lắm tiền
Lúc 60 tuổi sung sướng nếu vẫn còn được hoạt động lần cuối
Lúc 70 tuổi thật hạnh phúc nếu còn trên 10 cái răng
Lúc 80 tuổi hạnh phúc khi bạn bè còn đầy đủ
Lúc 90 tuổi không sợ đái dầm
Trên 100 tuổi hạnh phúc tràn trề vì sắp phá được kỷ lục thế giới đó bạn !